Grupa 6 - Naród i tożsamość narodowa

1. Definicja narodu

Naród to duża grupa społeczna powstała w wyniku procesu dziejowego jako wspólnota terytorialna. Ma podłoże gospodarcze, polityczne, społeczne i kulturowe. Występuje w świadomości członków.

2. Czynniki kształtujące naród:

- czynniki terytorialne (wspólne terytorium),
- czynniki polityczne,
- czynniki kulturowe (wspólna kultura),
- czynniki gospodarcze,
- czynniki etniczne (język, obyczaje).

3. Tożsamość narodowa

Tożsamość narodowa to poczucie odrębności wobec innych narodów, ukształtowane pod wpływem czynników kształtujących naród.

4. Postawy związane z tożsamością narodową

- patriotyzm (poszanowanie, umiłowanie ojczyzny, ojczyzna jako jedna z największych wartości w życiu),
- nacjonalizm (dobro narodu ponad inne dobro),
- szowinizm (skrajny nacjonalizm, bezkrytyczność wobec narodu),
- kosmopolityzm (ojczyzną człowieka jest cały świat)

Grupa 5 - Środowisko lokalne jako mała ojczyzna

1. Środowisko lokalne

Środowisko lokalne to gromada ludzi zamieszkujących ograniczone i względnie izolowane terytorium. Gromada ta posiada własne tradycje, wartości, symbole, instytucje usługowe i kulturowe. Jest odrębna i gotowa do wspólnego działania.

2. Przemiany i problemy społeczności lokalnej

Zmiany zachodzące w społecznościach lokalnych spowodowane są zmianami cywilizacyjnymi.

Konflikty występują głównie pomiędzy mieszkańcami społeczności lokalnej, przedstawicielami władz samorządowych i przedsiębiorcami.

Najczęstsze konflikty:

- dystrybucja dóbr w przestrzeni społecznej,
- rosnące zróżnicowanie ekonomiczne,
- spory o kompetencje liderów wspólnot lokalnych.

Problemy społeczności lokalnych:

- nieznajomość prawa,
- niechęć do współpracy między członkami.

3. Szanse społeczności lokalnych

- powoływanie i praca różnych instytucji mających na celu integrację społeczności lokalnej,
- określanie przez władze gminy problemów, planowanie ich rozwiązania, mobilizacja i wspólne działanie,
- działalność organizacji pozarządowych.

Grupa 4 - Rodzina w aspekcie prawnym

1. Małżeństwo

Małżeństwo to trwały, usankcjonowany przez prawo związek kobiety z mężczyzną, będący podstawą rodziny.

2. Warunki i przeciwwskazania do zawarcia związku małżeńskiego:

- min. 18 lat (16 w wyjątkowych przypadkach),
- całkowite ubezwłasnowolnienie na skutek choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego,
- bycie w innym związku małżeńskim,
- pokrewieństwo w linii prostej lub bocznej.

3. Relacje prawne między członkami rodziny:

- członkowie rodziny winni mieć do siebie szacunek,
- do osiągnięcia pełnoletności, dziecko pozostaje pod władzą rodziców,
- rodzice winni są wychowywać swoje dziecko z poszanowaniem jego praw i godności,
- rodzice sprawują pieczę nad dzieckiem i jego majątkiem,
- rodzice dbają o fizyczny i duchowy rozwój dziecka.

Grupa 3 - Rodzina jako podstawowa grupa społeczna

Grupa 3 - Rodzina jako podstawowa grupa społeczna

1. Funkcje rodziny

Funkcje rodziny:

- ekonomiczna,

- seksualna,

- opiekuńczo- zabezpieczająca (np. opieka nad dziećmi i chorymi),

- stratyfikacyjna (ustalanie hierarchii),

- rekreacyjna,

- kulturowa (przekazywanie dziedzictwa kulturowego),

- prokreacyjna (wydawanie potomstwa),

- socjalizacyjna (wychowywanie potomstwa).

2. Problemy współczesnej rodziny

2. Problemy współczesnej rodziny:

- zdrady,

- zanik więzi małżeńskich,

- patologie (alkoholizm, narkomania, przemoc),

- mała dzietność (problem ekonomiczny i mody współczesnego świata),

- zanik tradycyjnych funkcji rodziny.

Grupa 2 - Zbiorowości i grupy społeczne

Grupa 2 - zbiorowości i grupy społeczne

1. Definicja zbiorowości

Zbiorowość to grupa ludzi, między którymi wytworzyła się więź społeczna i utrzymuje się ona choć przez krótki czas.

2. Definicja więzi społecznych

Więzi społeczne to relacje oraz zależności między jednostką, a zbiorowościami i grupami społecznymi.

3. Typy więzi społecznych

Naturalne - np. wspólne pochodzenie, pokrewieństwo członków. Takie więzi nigdy nie wygasają,

Zrzeszeniowe - powstają w wyniku dobrowolnego zrzeszania się ludzi w organizacje (np. związki zawodowe),

Narzucone - powstają w wyniku narzucenia tych więzi z zewnątrz lub narzucenia siłowego, np. współwięźniowie. Takie więzi zazwyczaj zanikają wraz z zanikającymi warunkami, które je tworzą.

4. Definicja grupy społecznej

Grupa społeczna to zbiorowość składająca się z 3 lub więcej osób. Między jej członkami wytworzyły się więzi o względnie trwałym charakterze, np. rodzina, klasa, społeczeństwo, naród.

Grupa 1 - Człowiek jako istota społeczna

Grupa 1 - człowiek jako istota społeczna

1. Czynniki determinujące życie społeczne:

- biologiczne- czyli budowa i funkcjonowanie ciała,

- psychologiczne- czyli potrzeby człowieka

- uwarunkowanie geograficzne- czyli miejsce zamieszkania, roślinność nas otaczająca i klimat,

- czynniki demograficzne- czyli socjalizacja człowieka, więzi, które go łączą z innymi ludźmi,

- środowisko- czyli środowisko, w jakim człowiek żyje, np. rodzina, dom, szkoła, przyjaciele, praca.

2. Proces socjalizacji:

Człowiek musi sobie przyswoić pewne umiejętności potrzebne mu do życia w społeczeństwie.

Socjalizacja to proces kształtujący osobowość człowieka i przygotowuje go do życia w społeczeństwie.

Człowiek przyswaja sobie:

- umiejętności niezbędne do życia, np. porozumiewanie się,

- ideały, wartości, reguły i normy postępowania,

- role społeczne, np. ojca, matki, dziecka, ucznia.

Fazy socjalizacji:

- pierwotna (to, czego uczymy się jako dzieci od rodziców, rówieśników, itd.),

- wtórna (trwa do końca życia, to my decydujemy o swoich ideałach, wartościach, przekonaniach. Mają na nią duży wpływ instytucje społeczne).

3. Role społeczne:

Rola społeczna określa sposób postępowania człowieka (np. dziecko, ojciec), jest zespołem norm postępowania, zakazów, nakazów, cech fizycznych i psychicznych oraz wartości tworzących wzór stworzony przez społeczeństwo.

Co trzeba umieć na maturę z WOSU. Zagadnienia.

Witam.

Jako, że jest to pierwszy post na blogu, chcę w nim przedstawić plan ramowy wszystkich zagadnień, które zostaną na nim opracowane. Jest to to, co trzeba umieć na maturę z wosu, aby zdać ją na wysoki procent.

Zapraszam do zapoznania się z zagadnieniami. Każde grupa będzie przeze mnie rozpisana w osobnych postach. Jeżeli nauczymy się tego, co tu widzimy, możemy być pewni, że matura z wosu nas nie zaskoczy.

Człowiek jako istota społeczna
- czynniki determinujące życie społeczne
- proces socjalizacji
- role społeczne
Zbiorowości i grupy społeczne
- pojęcie zbiorowości
- więzi społeczne
- pojęcie i typologia grup społecznych
Rodzina jako podstawowa grupa społeczna
- funkcje rodziny
- problemy współczesnej rodziny
Rodzina w aspekcie prawnym
- zawarcie związku małżeńskiego
- relacje prawne pomiędzy członkami rodziny
Środowisko lokalne jako mała ojczyzna
- pojęcia i typy środowiska lokalnego
- przemiany i problemy społeczności lokalnej
- szanse społeczności lokalnej
Naród i tożsamość narodowa
- pojęcie narodu
- czynniki kształtujące naród
- pojęcie tożsamości narodowej
- postawy związane z tożsamością narodową
Mniejszości narodowe w Polsce
- mniejszości narodowe w Polsce
- prawa mniejszości narodowych w Polsce
Pojęcie i koncepcje struktury społecznej
- pojęcie społeczeństwa
- pojęcie struktury społecznej
- koncepcje struktury społecznej
- elementy struktury społecznej
Mechanizmy regulujące życie społeczne
- wartości społeczne
- normy społeczne
Postawy o i istotnym znaczeniu dla życia społecznego
- odwaga cywilna
- słowność- i prawdomówność-
- wrażliwość- społeczna
- solidarność- międzyludzka
Problemy etyczne współczesnego świata
- aborcja
- eutanazja
- prawa jednostki
- ochrona środowiska
- prawa zwierząt
Między ładem a konfliktem społecznym
- pojęcie ładu społecznego
- czynniki kształtujące ład społeczny
- przyczyny konfliktów społecznych
- rodzaje konfliktów społecznych
- sposoby rozwiązywania konfliktów społecznych
Instytucje społeczne i ich rola w społeczeństwie
- pojęcie instytucji społecznej
- funkcje i zdania instytucji w społeczeństwie
- skuteczność- funkcjonowania instytucji  społecznych
- rodzaje instytucji społecznych
Współczesne problemy społeczeństwa polskiego
- poziom kształcenia
- przyczyny bezrobocia i ubóstwa
- pojęcie i rodzaje patologii społecznych
- zjawiska patologiczne wśród młodzieży
- migracja
Sposoby przezwyciężania problemów społeczeństwa polskiego
- przyczyny bezrobocia i ubóstwa
- sposoby przezwyciężania problemów bezrobocia i ubóstwa
- przyczyny powstawania zjawisk patologicznych
- sposoby zwalczania patologii społecznych
Kultura jako podstawa życia społecznego
- pojęcie kultury
- typy kultury
- struktura kultury
- wpływ kultury na życie społeczne
Przemiany kultury współczesnej
- kultura wyższa
- masowa
- narodowa
- medialna
- alternatywna i kontrkultura
Subkultury młodzieżowe
- rodzaje subkultur młodzieżowych
- wpływ subkultur na rozwój młodzieży
Wspólnota kulturowa narodów Europy
- filar antyczny kultury europejskiej
- judeochrześcijański
- celtycko- germański
Dziedzictwo kulturowe regionu jako część dorobku Polski i Europy
- położenie geograficzne i historyczne regionu
- wpływ oddziaływania omawianego regionu
Geneza społeczeństwa obywatelskiego
- pojęcie i geneza społeczeństwa obywatelskiego
- samoorganizujące się społeczeństwo w walce z totalitaryzmem i władzą autorytarną
- czynniki warunkujące funkcjonowanie społeczeństwa obywatelskiego
Rola interesów grupowych
- ścieranie interesów grupowych
- ochrona interesów grup i jednostek
Prawo obywatelskiego nieposłuszeństwa- demokracja czy anarchia?
- społeczeństwo obywatelskie w Polsce
- pojęcie obywatelskiego nieposłuszeństwa
- przykłady obywatelskiego nieposłuszeństwa
Współczesne doktryny polityczne
- pojęcie ideologii politycznej
- pojęcie doktryny politycznej
- rodzaje doktryn politycznych
Geneza i rozwój demokracji
- antyczne i chrześcijańskie korzenie demokracji
- rozwój demokracji współczesnej
Fundamentalne zasady demokracji
- zasada suwerenności narodu
- prawa mniejszości
- podział i równowaga władz
- konstytucjonalizm i praworządność-
- pluralizm
Konflikt wartości w życiu publicznym
- podstawowe wartości demokratyczne: wolność- , równość- i sprawiedliwość-
- konflikty wartości
- walka z terroryzmem a prawa jednostki w demokracji
Formy uczestnictwa obywateli w życiu publicznym
- bezpośrednie formy uczestnictwa obywateli w życiu publicznym
- pośrednie formy uczestnictwa obywateli w życiu publicznym
Obywatel a władza w systemach totalitarnych i autorytarnych
- pojęcie systemu totalitarnego i autorytarnego
- formy i sposoby ograniczania swobód obywatelskich w systemach totalitarnych i autorytarnych
Prawa i obowiązki obywatela w społeczeństwie demokratycznym
- pojęcie praw i wolności obywatelskich
- pojęcie obowiązków obywatelskich
- płacenie podatków
Współczesne pojmowanie cnót obywatelskich
- koncepcje cnót obywatelskich
- współczesne znaczenie cnót obywatelskich
- wzór obywatela
- przykłady obywatelskiego działania
Kultura polityczna społeczeństwa polskiego
- pojecie kultury politycznej
- typy kultury politycznej
Geneza oraz pojęcie państwa i władzy państwowej
- pojęcie państwa
- koncepcje genezy państwa
- pojęcie władzy państwowej
- legitymizacja władzy państwowej
Patologie władzy
- centralizacja
- biurokracja
- korupcja
- partykularyzm
- nepotyzm
- klientelizm
- brutalizacja władzy
Funkcje współczesnego państwa
- funkcja wewnętrzna
- funkcja zewnętrzna
Formy państwa i modele ustrojowe
- formy rządów
- reżim polityczny
- ustrój terytorialny
Transformacja ustrojowa w Polsce po 1989 roku
- pojęcie ustroju państwa
- transformacja ustrojowa po 1989 roku
- konstytucja jako nadrzędny akt ustrojowy
Struktura organów władzy RP- władza ustawodawcza
- zasady prawa wyborczego do sejmu i senatu
- posłowie i senatorowie
- organizacja izb
- funkcja izb
- Zgromadzenie Narodowe
Struktura organów władzy RP- władza wykonawcza
- organizacja władzy wykonawczej: prezydent RP i Rada Ministrów
Struktura organów władzy RP- władza sądownicza
- podział i funkcje sądów i trybunałów
- zasady obowiązujące w sądownictwie polskim
Organy kontroli państwowej i ochrony pastwa
- Najwyższa Izba Kontroli
- Rzecznik Praw Obywatelskich
- Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
- prokuratura
Władze lokalne w Polsce
- tradycje samorządu terytorialnego w Polsce
- samorząd gminny
- samorząd powiatowy
- samorząd wojewódzki
Relacje pomiędzy państwem a Kościołem oraz innymi organizacjami wyznaniowymi w Polsce
- rys historyczny stosunków pomiędzy państwem a Kościołem
- konkordat jako umowa regulująca stosunki między Rzeczpospolitą a kościołem katolickim
- kościoły i związki wyznaniowe w Polsce
- procedura rejestracyjna nowego kościoła lub związku wyznaniowego
Podstawowe pojęcia, funkcje i zadania prawa
- pojęcie prawa, przepisu prawnego i normy prawnej
- prawo naturalne i stanowione
- funkcje prawa
Gałęzie i dziedziny prawa
- prawo konstytucyjne
- administracyjne
- cywilne
- karne
- finansowe
- pracy
- międzynarodowe prywatne
- międzynarodowe publiczne
- europejskie
- kościelne
Hierarchia aktów prawnych
- konstytucja
- ustawy
- akty prawne o mocy równej ustawom
- umowy międzynarodowe
- akty wykonawcze (rozporządzenia)
- akty wewnętrzne
- akty prawa miejscowego
Sposoby publikacji norm prawnych i wyszukiwania przepisów prawa, specyfika języka aktów prawnych
- rys historyczny publikacji aktów prawnych
- sposoby publikacji aktów prawnych
- język prawny
- język prawniczy
Rzeczpospolita demokratycznym państwem prawnym
- pojęcie praworządności
- cechy państwa praworządnego
Sztuka wykazywania swoich racji
- kultura dyskusji i jej zasady
- sztuka szukania argumentacji prawnej na poparcie swoich racji
Pojęcie i geneza praw człowieka
- pojęcie i cechy praw człowieka
- generacje praw człowieka
- geneza i rozwój praw człowieka
Podstawowe dokumenty oraz katalog podstawowych praw człowieka
- podstawowe dokumenty
- prawa polityczne i obywatelskie
- prawa społeczne, gospodarcze i kulturalne
Międzynarodowy system ochrony praw człowieka
- system uniwersalny
- systemy regionalne
Organizacje pozarządowe ochrony praw człowieka
- Międzynarodowy Czerwony Krzyż
- Amnesty International
Przyczyny łamania praw człowieka na świecie i skuteczność ich ochrony
- przyczyny łamania praw człowieka
- skuteczność- międzynarodowego systemu ochrony praw człowieka
- przykłady łamania i ochrony praw człowieka
Gwarancje ochrony praw człowieka w Polsce
- sądy powszechne
- Naczelny Sąd Administracyjny
- Trybunał Konstytucyjny
- Rzecznik Praw Obywatelskich
- Organizacje pozarządowe w Polsce
Proces integracji Polski z Unią Europejską
- pojęcie i formy procesów integracyjnych
- rys historyczny integracji europejskiej po II wojnie światowej
- filary współpracy Unii Europejskiej
- organy Unii Europejskiej
- droga Polski do Unii Europejskiej
Polska w innych instytucjach integracji europejskiej
- Polska w Radzie Europy
- Polska w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy Europejskiej
- regionalne inicjatywy integracji i współpracy międzynarodowej: Grupa Wyszehradzka, CEFTA, Inicjatywa - Środkowoeuropejska, Rada Państw Morza Bałtyckiego, Trójkąt Weimarski
Integracja militarna w ramach NATO
- podstawa prawna NATO
- podstawowe zasady sojuszu
- struktura organizacyjna NATO
- proces przystąpienia Polski do NATO
Polska w systemie ONZ
- Geneza, struktura i funkcje ONZ
- działalność- ONZ
- udział w pracach ONZ
Wizerunek Polski i Polaków w świecie
- miejsce Polonii w społeczności międzynarodowej
- czynniki kształtujące stereotypy narodowościowe
- obraz Polski i Polaków widziany oczami innych narodowości
Zagrożenia ładu międzynarodowego
- polityczne linie podziału świata
- zagrożenia międzynarodowego ładu
- przyczyny współczesnych konfliktów zbrojnych
- potencjalne zagrożenia eskalacji konfliktów
System bezpieczeństwa międzynarodowego
- system bezpieczeństwa ONZ
- rola NATO w międzynarodowym systemie bezpieczeństwa
- europejski system bezpieczeństwa
Problemy globalne współczesnego świata
- problemy społeczno- ekonomiczne
- problemy cywilizacyjno- kulturowe
- szanse i zagrożenia wynikające z postępu naukowo- technicznego
- degradacja środowiska naturalnego
Drogi rozwiązywania problemów globalnych
- czynniki rozwoju społecznego
- procesy integracyjne jako szansa dla rozwoju świata
- globalizacja- szanse i zagrożenia
- działania na rzecz rozwoju współczesnych społeczeństw